Wstęp
Wiele już zostało powiedziane na temat bezpieczeństwa instalacji fotowoltaicznych – dostępne są liczne poradniki i wytyczne. Niestety, w szczególności w zakresie ochrony przeciwpożarowej (PPOŻ) można natrafić na szereg mitów, które wynikają z braku rzetelnej wiedzy, błędnej interpretacji przepisów lub przenoszenia zasad z innych branż.
W tym artykule omówimy trzy najczęściej powielane mity dotyczących bezpieczeństwa PPOŻ w instalacjach fotowoltaicznych.
1. mikroinstalacja nie wymaga projektu bo nie podlega pod obowiązek pozwolenia na budowę
2. bałagan z automatycznymi rozłącznikami DC
- kiedy są kiedy nie są wymagane
- wymysły z alternatywnymi metodami typu korytka metalowe
3. zaniedbywanie poprawnego oznakowania czyli brak tablic z planem ppoż
4. wytyczne ppoż dla magazynów energii
1. Mikroinstalacja nie wymaga projektu, bo nie podlega pod obowiązek pozwolenia na budowę
To jeden z najbardziej rozpowszechnionych mitów, wynikający z błędnej interpretacji przepisów prawa budowlanego. Rzeczywiście, mikroinstalacje PV nie wymagają pozwolenia na budowę, ale nie oznacza to, że mogą być instalowane bez dokumentacji projektowej.
Z naszego doświadczenia odpowiedź przynoszą dopiero procedury likwidacji szkody pożarowej i praktyka ubezpieczycieli, którzy wymagają opracowania projektowego zgodnego z zakresem przedsięwzięcia. W uproszczeniu polega to na tym, że dobór danych rozwiązań technicznych powinien być poprzedzony analizą projektową w tym zakresie.
Tylko i aż tyle.
Oznacza to również, że uzgodnienie samego schematu nie jest prawidłowe i będzie bardzo łatwe do podważenia przez ubezpieczyciela w procedurze likwidacji szkody pożarowej.
Brak kompletnej dokumentacji projektowej to najkrótsza droga do odmowy wypłaty odszkodowania. Z drugiej strony często dostajemy do weryfikacji opracowania projektowe redagowane na zasadzie "wszystko co znalazłem w internecie" również bez zrozumienia istoty rzeczy.
2. Chaos wokół automatycznych rozłączników DC
W sieci można znaleźć różne, często sprzeczne informacje dotyczące stosowania automatycznych rozłączników DC:
- „Każda instalacja PV wymaga przeciwpożarowych rozłączników DC.”
- „Automatyczne rozłączniki DC są wymagane w instalacjach powyżej 6,5 kW.”
- „Nie są wymagane, jeśli trasa DC wewnątrz budynku nie przekracza 1–1,5 m.”
- „Nie są wymagane, jeśli przewody DC są prowadzone w metalowym korytku.”
Żadne z powyższych twierdzeń nie ma podstawy prawnej ani normatywnej.
Pierwsze dwa mity wynikają z błędnej interpretacji art. 183 Warunków Technicznych (Dz.U. 2002 nr 75 poz. 690 z późn. zm.). Ich szczegółowa analiza znajduje się w osobnym artykule:
https://uzgodnienia-ppoz.online/fotowoltaika-przeciwpozarowy-wylacznik-pradu-pwp
Mit dotyczący zwolnienia z rozłączników DC w przypadku krótkiej trasy kablowej w budynku nie znajduje odzwierciedlenia w przepisach PPOŻ – został prawdopodobnie wymyślony „na potrzeby chwili”, aby uniknąć stosowania dodatkowych zabezpieczeń.
Ostatni mit, sugerujący, że metalowe korytka mogą zastąpić rozłączniki DC, wynika z błędnego przeniesienia wytycznych dotyczących tras kablowych PPOŻ na instalacje fotowoltaiczne. W rzeczywistości podczas pożaru izolacja kabli solarnych topi się, a metalowe korytko staje się elementem pod napięciem, co może prowadzić do niebezpiecznych zwarć oraz porażenia strażaka posługującego się wodą do gaszenia pożaru.
3. Brak odpowiedniego oznakowania instalacji PV
Powszechnie bagatelizowaną kwestią w instalacjach fotowoltaicznych jest niewłaściwe oznakowanie lub jego całkowity brak.
Brak tabliczek ostrzegawczych i planów PPOŻ może spowodować, że strażacy nie będą świadomi obecności systemu PV, co utrudni prowadzenie działań gaśniczych i zwiększy ryzyko porażenia prądem.
Poprawne oznakowanie powinno zawierać:
- Tabliczki informujące o obecności instalacji PV przy głównym wyłączniku prądu budynku.
- Plan instalacji z zaznaczonymi trasami kabli DC i lokalizacją inwertera.
Brak tych elementów może narazić ratowników na niebezpieczeństwo oraz skutkować większymi stratami w przypadku pożaru. Należy pamiętać, że bezpieczeństwo ludzi zaczyna
się od ich znajomości zagrożenia i bagatelizowanie tego wymogu wynikającego z § 207, ust. 1, pkt. 5 rozporządzenia Warunków Techniczne, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie w najgorszym przypadku będzie skutkowało odpowiedzialnością karną na instalatorze.
Najtragiczniejszy w skutkach był pożar kamienicy przy ul. Kraszewskiego 12 w Poznaniu, gdzie strażacy nieświadomi zagrożenia weszli do obiektu z niezgodnie z przepisami składowanymi ogniwami bateryjnymi. Gdyby obiekt posiadał plan ppoż, byłaby szansa na uniknięcie tragedii, gdyż strażacy mieliby oznaczenie o wybuchowości składowanych tam materiałów.
4. Wytyczne ppoż dla magazynów energii
W przypadku magazynów energii na razie nie obserwujemy mitów, raczej ogólny brak wiedzy jakie uwarunkowania się z nimi wiążą. W tym celu opracowaliśmy zestawienie wytycznych bazujące na Normach IEC (europejska) oraz NFP (amerykańska). Są to normy niezharmonizowane (nie przywołane w żadnym polskim rozporządzeniu) czyli nie mają statusu "obowiązujących przepisów" stanowią natomiast tzw. wiedzę techniczną:
1. Akumulatory li-ion typu: LFP / LiFePO4 / litowo-żelazowo-fosforanowe:
1.1. pomieszczenie wentylowane z czujką dymu (cert. EN 14604), nie przeznaczone na stały pobyt ludzi
1.2. obiekt oznakowany i akumulator zaznaczony na planie wraz z określeniem technologii
1.3. w obszarze poruszania się pojazdów dodatkowe zabezpieczenie przed uszkodzeniem mechanicznym (np. obijaki w garażu / na parkingu)
1.4. bank akumulatorowy do 50 kWh zaś w przypadku większych magazynów odstęp 1m pomiędzy grupami
1.5. w pomieszczeniach poniżej gruntu montaż akumulatorów na podwyższeniu min. 30 cm
1.6. gaśnica 4kg ABC w pomieszczeniu (jeśli nie ma)
1.7. zakaz montażu w drogach ewakuacji
1.8. zachowany odstęp min. 1 m od materiałów łatwo rozprzestrzeniających ogień za wyjątkiem połączeń kablowych z resztą instalacji
1.9. PWP a magazyn energii: dostosować rozwiązanie sprzętowe do wymogów w obiektach z obowiązkiem stosowania PWP: link
1.10. magazyn energii, którego wierzchnia część jest wykonana z materiału palnego należy:
– zabezpieczyć od góry dodatkowym daszkiem z materiału niepalnego przed skapującym płonącym plastikiem lub
– lokalizować poza obszarem kroplenia płonącego plastiku / opadem innych płonących elementów
Pełne wytyczne:
https://uzgodnienia-ppoz.online/wytyczne-ppoz-dla-magazynow-energii
